رویه قضایی: هوش مصنوعی به عنوان «خبره» برای تشخیص هویت جسد
یک قاضی دادگاه صلح در یک پرونده قضایی، از هوش مصنوعی به عنوان «خبره» برای تشخیص هویت یک جسد مجهولالهویه استفاده کرد.
در این پرونده، برای تشخیص اینکه آیا دو عکس با فاصله زمانی چهل و پنج سال متعلق به یک شخص هستند، از هوش مصنوعی چت جیپیتی کمک گرفته شد. این سامانه با مقایسه عناصری مانند فرم صورت، حالت ابروها، خط رویش مو، چانه و گوشها، شباهت بین دو تصویر را تأیید کرد.
بیشتر بخوانید
این قاضی در توجیه استفاده از هوش مصنوعی به جای کارشناس انسانی، استدلالهای حقوقی زیر را ارائه نمود:
- نظر کارشناسی طریقیت دارد، نه موضوعیت: قاضی مکلف به پذیرش نظر کارشناس نیست و اختیار نهایی در ارزیابی و پذیرش یا رد نظریه، چه از منبع انسانی و چه از منبع فناورانه، نزد قاضی محفوظ است.
- امکان ارجاع به هیأت کارشناسی: در صورت اعتراض طرفین به نظر هوش مصنوعی، میتوان موضوع را به هیأت کارشناسی ارجاع داد.
- غایت کارشناسی، تبیین امور فنی است: هدف از ارجاع امر به خبره، تبیین امور فنی و علمی خارج از تخصص قاضی است. معیار اصلی، «توانایی ارائه تحلیل علمی و تخصصی» است، نه لزوماً «ماهیت انسانی کارشناس». اگر یک سامانه هوشمند بتواند بر اساس دادههای گسترده و الگوریتمهای علمی، گزارشی دقیق ارائه کند، از حیث فلسفه کارشناسی با نظر کارشناس انسانی تفاوتی ندارد.
- امکان خطا در هر دو منبع: احتمال خطا منحصر به هوش مصنوعی نیست و کارشناسان انسانی نیز ممکن است دچار خطا، ضعف دانش یا سوگیری شوند.
بنابراین، صرف وجود احتمال خطا نمیتواند مانع از پذیرش نظر هوش مصنوعی به عنوان یک نظر کارشناسی شود.
بر این اساس، قاضی با استفاده از اختیارات ماده ۱۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری، از این هوش مصنوعی به عنوان خبره استفاده کرد. هوش مصنوعی پس از بررسی تصاویر و انجام بررسیهای فنی، تأیید کرد که جسد مجهولالهویه متعلق به فرد مورد نظر است. این نظر به پرونده ضمیمه و مبنای تصمیمگیری بعدی قرار گرفت.
حقوقی تایمز
