در این مقاله سعی می‌شود به طور مختصر و مفید شیوه عمومی مطالعه جهت آماده شدن برای آزمون‌های حقوقی و علی الخصوص آزمون وکالت شرح داده شود و در آخر منابع اصلی ونیز مکمل را برای شما عزیزان قرار داده‌ایم.
به طور کلی برای شروع به مطالعه در هر آزمونی باید به موارد گوناگونی ازجمله سطح علمی داوطلب ،شرایط جسمی، روحی، وحتی شرایط محیطی توجه داشت.
یکی از موارد بسیار مهمی که در برنامه ریزی های آزمون‌ها ،همیشه فراموش می‌شود، عدم توجه به تفاوت‌های فردی و شرایط خاص محیطی هر فرد است. بعبارتی دیگر ، نمی‌توان یک برنامه واحد و یکسانی را برای همه تجویز کرد. بر همین اساس برای تهیه یک برنامه مفید و کارامد باید به چند نکته مهم توجه شود:
نکته اول: صداقت با خود
هر شخصی بهترین داور درونی خود است که این ضرب المثل عربی قدیمی را می رساند که : “اهل مکه داناتر از هر کسی در امور شهر مکه هستند” پس هر داوطلب در مرحله اول با نمره دادن صادقانه به سطح علمی خود، می‌تواند بیش از۵۰ درصد راه را طی کند. به این معنی که اگر سطح علمی داوطلب پایین باشد باید حتماً از صفر شروع کرده و پایه‌های علمی خود را با مطالعه منابع اصلی و یا شرکت در مؤسسات آموزشی( شخصاً: توصیه نمی‌شود) سطح علمی خود را بالا ببرد.
باید توجه داشت مطالعه و خواندن کتاب یکی از سخت‌ترین کارها و نیز آسان ترین کارها در این دنیای مدرن و بی روح است.(سهل ممتنع)
نکته دوم: شناخت خود
شاید یکی از مهم‌ترین توصیه‌های همه مصلحان فلاسفه و پیامبران در طول تاریخ بشر این جمله (خودت را بشناس) باشد. و شاید معنا و اهمیت این جمله در قرن ۲۱ بیشتر از گدَشته احساس می‌شود. خودشناسی به معنای شناخت ضعف‌ها قبل از شناخت نقاط قوت ما است.
برای داشتن مطالعه مفید و کار آمد قبل از هر چیزی باید از لحاظ روحی آمادگی کافی را داشته باشیم تا انگیزه کافی فراهم و نیز هدف ما واضح‌تر شود و این آمادگی روحی به وسیله شناخت خود تقویت می‌شود.
شناخت ضعف‌های خود باعث می‌شود که اشتباهات خود را تکرار نکرده و با تمرین پیوسته و ارام نقطه ضعف را به نقطه قوت خود تبدیل کنیم. یکی دیگر از ثمرات شناخت خود، آگاهی به نقاط قوت خود است که باعث تقویت هر چه بیشتر نقاط قوت می‌شود و نیز شکوفایی و رشد درونی را در پی خواهد داشت. برای هضم این نکته به این مثال توجه کنید:
احمد می‌خواهد برای آزمون وکالت استارت خود را از امروز بزند. همیشه شروع کردن برای او سخت‌تر از فتح قله اورست است. احمد پول و وقت کافی برای شرکت در مؤسسات آموزشی را ندارد. سحر خیزی برای احمد از رفتن به چوبه دار نیز هراس انگیزتر است. حافظه کوتاه مدت او درحفظ مطالب از لاکپشت های جزایر کارائیب نیز کم‌تر است( نقاط ضعف)
احمد در تمرکز کردن مهارت خاصی دارد. او عاشق تنهایی است و می‌تواند ساعت‌ها و شاید روزها در یک اتاق خودش را سرگرم کند. حافظه بلند مدت او و نیز قوه درک و فهم مطالب احمد بسیار قوی است.( نقاط قوت) حال باتوجه به نکته‌های بالا، برنامه عمومی که می‌توان پیشنهاد کرد ،به شرح ذیل است:
- کسی که خواهان مطالعه باشد دنبال بهانه‌های مانند کمی وقت و پول نیست ودر هر شرایطی که باشد دنبال فرصت مناسب برای مطالعه است تا موفقیت را به چنگ آورد. برای استارت به مطالعه باید با کم‌ترین وقت ممکن شروع کرد مثلاً روزی ۵ دقیقه یا چند خط تا ارام ارام بعداز گذشت چند هفته این ۵ دقیقه به چند ساعت و این چند خط به چندین صفحه در روز برسد.
( آهسته و پیوسته) - از همین حالا شروع کنید! معنی دقیق همین حالا، همین لحظه است و نباید یک روز یا مناسبت معیّن را برای شروع انتخاب کنید. مثلا از شنبه هفته بعد یا بعد از عروسی فلان شخص. این وعده برای آینده، نوعی تعلیقِ نیروی اراده و تصمیم گیری شماست و از لحاظ روانشناسی این حالت یک نوع مکانیزم دفاعی ایگوی( قسمتی از ناخوادگاه) شما برای فرار از چالش است. برای شروع کافیست که یک کتاب حقوق یا یک جزوه یا قانون مدنی را همین الان باز کنید و با خواندن حداقل یک خط از آن، عملا استارت خود را زده باشید.
- خواب کافی در شبانه روز برای درک و فهم مطالب بسیار مهم بوده و سحر خیزی ملاکی برای موفقیت نیست .شاید عدم سحر خیزی به وضعیت محیطی و نوع تغذیه مربوط باشد. پس بهتر است اوج مطالعه در ساعاتی باشد که محیط شرایط مناسبی داشته باشد. مثلاً در شب.
- سه کار بسیار ساده اما مهمی که بعد از بیدار شدن از خواب شبانه باید به صورت یک عادت انجام دهید:
- هر ساعتی که بیدار شدید(حتی اگر ساعت ۱۲ صبح) اهمیت زیادی ندارد. اما اولین کاری که مطلقا نباید انجام بدهید، روشن کردن صفحه موبایل خود است. حتی اگر به بهانه دیدن ساعت هم باشد. چون ذهن بعد از خواب شبانه، مستعد دریافت داده و اطلاعات است. بر همین اساس مشاهده اخبار بی ارزش و منفی یا کلیپ های بی‌محتوا و جملات بی ارزش، قسمت زیادی از قدرت ذهن را برای پردازش این داده‌ها پر می‌کند و دیگر توان و ظرفیتی برای فکر کردن به مطالعه یا هر کار مفید دیگری باقی نمی‌ماند.
- فورا بعد از بیدار شدن مسواک بزنید. در طول خواب شبانه، وقت پارتی گرفتن و ارتباط های نزدیک میکروب‌های دهن آغاز می‌شود و تراکم آنها از ساکنین کره خاکی هم بیشتر شده است. پس این میکروب ها را همراه غذا به معده خود ارسال نکنید.
- بعد از مسواک زدن یک الی دو لیوان آب ( ترجیحا بدون یخ) را پیک پیک بنوشید. چون علاوه بر اینکه اسید معده را رقیق می کند، باعث تحریک روده‌ها و در نتیجه اشتهای شما را برای یک غذای مقوی باز می کند.
رشته حقوق دو ویژگی بارز دارد
یک: گستردگی وتنوع بسیار مطالب
دو: فرّار بودن مطالب
پس باید توجه کرد ، تکرار و دوره کردن مطالب خوانده شده بسیار مفیدتر از یادگیری مطالب جدید است.( یادگرفتن یک بار، تمرین هزار بار)
- شاید بدترین روش مطالعه برای آمادگی در هر آزمونی ( که آزمون وکالت هم مستثنی نیست) مطالعه︎ تک کتابی تا پایان کتاب باشد. یعنی شما یک کتاب را در مدت زمان مشخص(مثلاً یکماه) ،هر روز بخوانید. این روش علاوه بر اینکه دوره کردن دوباره کتاب را سخت می‌کند، باعث افت کیفیت مطالعه نیز می‌شود. به این مثال توجه کنید: تصور کنید شما وارد باغ زیبای شدید که تنها یک نوع میوه داشته باشد، بعداز مدتی قطعاً شما از خوردنان میوه دل زده می‌شوید.اما اگر ان باغ دارای تنوع میوه باشد،شاید شما ماه‌ها در ان باغ از خوردن انواع میوه لذت خواهید برد.
پس تنوع در کتاب‌ها در برنامه روزانه بسیار اهمیت دارید. و سعی کنید کتاب‌های که موضوعات مختلفی دارند را در برنامه روزانه خود قرار دهید مثلاً ۳ کتاب قرار دهید که کتاب اول آیین دادرسی مدنی باشد ، کتاب دوم اصول فقه و کتاب سوم مجازات عمومی
این روش علاوه بر سهولت در تکرار مطالب ، کیفیت مطالعه را در درک عمیق مطالب بهبود می‌بخشد. - سعی شود مطالعه به صورت فردی وتنهایی باشد تا تمرکز کردن که یک عنصر بسیار مآثر ومهم در موفقیت است، حاصل شود.اما داشتن یک یا چند شریک برای بحث و گفتگو درباره مسائل و سؤالات حقوقی بسیار مفید خواهد بود.چون بحث و گفتگو علاوه بر تسهیل درک عمیق مسائل است، تمرین و تکرار عملی مطالب نیز می‌باشد.
- قبول شدن در آزمون وکالت و دیگر آزمون‌ها، یک هیولای ترسناک نیست. یا مانند پیاده روی بر سطح ماه با عینک افتابی ناممکن نیست. ان را اسان فرض کنید. اما ساده تصور نکنید. موفقیت شما حتمی است. موفقیت شما مانند یک قطعه از جنس بلور است که از قله اورست رها شود. این سقوط از قله همان مسیر طولانی مطالعه است و متلاشی شدن حتمی بلور همان موفقیت حتمی شماست.
و آخرین نکته:
آخرین نکته هم درباره جمع آوری منابع برای آزمون وکالت است. هنگام خریداری کتب و منابع حقوقی جهت شرکت در آزمون‌های حقوقی( آزمون‌های ارشد، کانون وکلا ،مشاوران قوه ، سر دفتری ومنصب قضاوت) حتماً جدیدترین ویرایش و چاپ را تهیه کنید .به این دلیل که عموماً علم حقوق در ذات خود پویا بوده و عله الخصوص در جامعه امروزی ما همانند مسائل اقتصادی ، این پویایی و تغییر ( که به گفته استاد فرزانه دکتر کاتوزیان: تورم قانون را شاهد هستیم.) بسیار زیاد می‌باشد.
پایان سخن را با گفته‌ای ازآلبرت انشتین زینت می‌بخشیم:
“۹۹ درصد موفقیت، مربوط به تلاش و کوشش است و ۱ درصد آن به استعداد و هوش”
منابع آزمون وکالت
۱ – اصول فقه
- اصول فقه ابوالقاسم محمدی و مکمل آن کتاب اصول به زبان ساده شب خیز
۲- مدنی
- اموال و مالکیت کاتوزیان
- اشخاص و محجورین صفایی
- عواقد عمومی قراردادها ( اعمال حقوقی)کاتوزیان
- عقود غیر معین (وقایع حقوقی) کاتوزیان
- خانواده کاتوزیان و یا امامی
- عقود معین ۱ و۲ و۳ کاتوزیان
- بحث ارث هم کاتوزیان و یاشهیدی (می‌تونید حذفش کنید)
- مکمل حقوق مدنی در نظم کنونی کاتوزیان
- شرح جامع قانون مدنی از بیات
۳- تجارت
- تجارت ۱ و۲ و ۳ و ورشکستگی از اسکینی
- مکمل ساده ساز تجارت از فرحناکیان
- قانون تجارت در نظم حقوق کنونی از دمرچیلی
۴- قانون آیین دادرسی مدنی
- آیین دادرسی ۱ و۲ و۳ از شمس
- مکمل ان در نظم کنونی حیاتی
۵- قانون آیین دادرسی کیفری
- قانون آیین دادرسی ا و ۲ از خالقی
- مکمل آن کتاب در نظم حقوق کنونی حیاتی
- نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری, دکتر علی خالفی ( انتشارات شهر دانش)
۶- قانون مجازات اسلامی
- مجازات عمومی ۱ و۲ و۳ اردبیلی
- مجازات اختصاصی ۱ و۲ و۳ میرصادقی
- مکمل محشای قانون مجازات گلدوزیان
برای آشنایی با قوانین خاص در آزمون وکالت به این مقاله مراجعه کنید.
