بوالحسنی معاون قضایی دادگستری استان لرستان در رابطه با موضوع شروط ضمن عقد نکاح و انواع آن اظهار کرد: عقد نکاح هم مانند سایر عقود دیگرمی‌تواند متضمن شروطی ضمن خودش باشد. وقتی ما شرط را که فرعی است، ضمن قرارداد اصلی می‌آوریم برای این است که به آن قرارداد اعتبار بدهیم.
به نقل از میزان – اگر چه نکاح یک قراردادغیرمالی است، اما قانون‌گذار آن را به عنوان عقد نکاح پذیرفته است. جالب است بدانید که در سیستم‌های حقوقی ایران و حتی دنیا قانون‌گذار تعریفی از عقد نکاح ارائه نکرده است و علت این امر شاید این باشد که ارائه تعریفی جامع و کامل در این رابطه صعب و سخت است.
در قانون بسیاری از کشور‌ها عقد نکاح موقت پذیرفته نشده است.
در قانونی که ما داریم عقد نکاح به دو صورت دائم و موقت پذیرفته شده است. در سیستم قانونی کشور‌های دیگر و حتی کشور‌های اسلامی غیر امامیه نکاح موقت مورد پذیرش قرار نگرفته است.
شروط صحیح و شروط باطل در عقد نکاح کدامند؟
در عقد نکاح هم مثل سایر عقود، می‌توانیم شروطی را درج کنیم. این شروط به دو گروه شروط صحیح و شروط باطل تقسیم می‌شوند. شروط صحیح شامل شرط صفت، نتیجه و فعل در تمام عقود وجود دارند و در عقد نکاح هم می‌توانند آورده شوند فقط در برخی موارد ضمانت اجرا‌های عمل به این شروط متفاوت است. به عنوان مثال در شرط صفت، اگر بعضی از صفات زوجین در زمان عقد نکاح شرط شود و بعد از عقد، آن صفت در هرکدام از طرفین وجود نداشته باشد، موجب فسخ نکاح می‌شود. از جمله مواردی که می‌تواند موجب فسخ نکاح شود، شرط صفت است.
آیا فروش اموال توسط مرد در شرایطی که زن دارای حق وکالت در آنهاست، موجب ابطال عقد نکاح می‌شود؟
بحث شرط نتیجه که شامل نتیجه یک عمل حقوقی در عقد می‌شود، نیز می‌تواند در عقد نکاح وجود داشته باشد. به عنوان مثال زوجین در عقد نکاح شرط می‌کنند که زن می‌تواند حق خرید یا فروش خانه، ماشین یا اموال مرد را داشته باشد. تخلف از این شرط در عقود عادی منجر به فسخ عقد می‌شود، اما در عقد نکاح چنانچه مرد از این شرط تخلف کند و بدون وکالت زن اقدام به خرید و فروش اموال کند، به دلیل اهمیت عقد نکاح، زن فقط می‌تواند طلب خسارت کند و امکان فسخ قرارداد عقد وجود ندارد.
شرط صحیح دیگری که ما در سایر عقود و حتی در عقد نکاح انجام می‌دهیم، شرط فعل است، این شرط شامل فعل مثبت یا منفی می‌شود که ترک فعل در هر صورت توسط قانون‌گذار مورد تاکید قرار گرفته است. به عنوان مثال طرفین شرط می‌کنند که مرد برای زن خانه یا ماشین تهیه کند، یا مرد در شغل خاصی فعالیت داشته باشد، هرکدام از این موارد شرط فعل است.
در رابطه با ترک فعل نیز در قواعد عمومی هرگاه شخص مرتکب ترک فعل شود ابتدا باید او را به انجام فعل مکلف کرد و در صورت تداوم ترک فعل منجر به فسخ قرارداد می‌شود. اما در عقد نکاح این ضمانت اجرا متفاوت است و فقط می‌تواند شامل مطالبه خسارت از مشروطه‌له باشد و موجب فسخ نکاح نمی‌شود.
شروط باطل غیرمبطل در عقد نکاح
شروط باطل غیرمبطل از انواع دیگر شروط در عقد هستند. این شروط به معنای شروطی است که خود این شروط باطل هستند، اما به ماهیت عقد خللی وارد نمی‌کنند. این شروط خودشان به چند نوع تتقسیم‌بندی می‌شوند.
شرط غیرمقدور: مثلا شخصی شرط می‌کند طی دو روز به صورت پیاده از شهرستان خرم‌آباد به شهرستان تهران برود. این شرط غیر مقدور است، اما باعث باطل شدن عقد نکاح نمی‌شود.
شرط بی‌فایده: شامل شروطی می‌شود که از نظر عقلایی منفعت و سودی نداشته باشد. این شرط هرچند شرط باطلی است، اما عقد نکاح را باطل نمی‌کند.
شرط نامشروع: به معنای شرط بر خلاف قانون یا نظم عمومی است، چون خود عقد نکاح به منظور تحقق نظم و امنیت عمومی انجام می‌شود. به عنوان مثال اگر در عقد نکاح شرط شود که زوج، زن دیگری اختیار نکند یا به منزل همسر اول خود نرود، این شروط به خودی خود باطل هستند، اما موجب باطل شدن عقد نکاح نمی‌شوند.
آیا عدم پرداخت نفقه زوجه توسط زوج باعث ابطال عقد نکاح می‌شود؟
در عقد نکاح به ویژه نکاح دائم، پرداخت نفقه همسر یک الزام قانونی است، پس زوجین در عقد نکاح دائم نمی‌توانند شرط کنند که زن نفقه تعلق نگیرد. اگر چنین شرطی لحاظ شود، این شرط باطل است امام عقد نکاح را باطل نمی‌کند.
هدف از ازدواج برقراری رابطه زوجیت است، در صورتی که زوجین شرط کنند که ازدواج بدون برقراری رابطه زوجیت باشد، این شرط باطل است و موجب باطل شدن عقد می‌شود. /
