به نقل از وکلا پرس-صورت جلسه نشست قضایی با موضوع: طرح دعوی تقابل از اعسار از هزینه دادرسی
پرسش
چنانچه خوانده دعوی اقدام به طرح دعوی تقابل به همراه اعسار از هزینه دادرسی مطرح نماید و خواهان دعوای اصلی یعنی خوانده دعوی تقابل جهت تسریع در رسیدگی تبرعاً کل هزینه دادرسی دعوای تقابل که نسبت به آن دعوی اعسار مطرح شده را پرداخت کند دادگاه میتواند در خصوص دعوی اعسار از هزینه دادرسی با توجه به واریز تبرعی آن بدون تشکیل جلسه دادرسی قرار عدم استماع دعوی صادر کند؟
نظر هیئت عالی
به طور کلی هرگاه خواهان ضمن دادخواست یا به طور جداگانه دعوای اعسار از هزینه دادرسی را نیز مطرح نماید و متعاقباً هزینه دادرسی از ناحیه وی یا شخص دیگری پرداخت شود عملاً از دادخواست وی برای رسیدگی به اصل دعوایش رفع نقص شده است. در این حالت اگر برای رسیدگی به دعوای اعسار او وقت رسیدگی تعیین نشده باشد. دادگاه میتواند وقت رسیدگی به اصل دعوا را نیز در همان وقت رسیدگی به دعوای اعسار قرار دهد و نسبت به دعوت طرفین برای رسیدگی به اصل دعوا نیز اقدام کند و در جلسه رسیدگی دعوای اعسار را به علت سالبه به انتفاء موضوع بودن با قرار رد کند و به دعوای اصلی در همان جلسه رسیدگی کند و در صورتی که برای رسیدگی به دعوای اعسار هنوز وقت رسیدگی تعیین نشده باشد هر دو دعوا را در یک وقت رسیدگی قرار دهد و در وقت رسیدگی به نحوی که گفته شد اقدام کند. هر چند با طرح دعوای اعسار در مرحله بدوی معافیت از پرداخت هزینه دادرسی در مراحل بعدی را نیز تقاضا میکند لیکن چون در مرحله بدوی هنوز تکلیف به پرداخت هزینه های احتمالی دادرسی مراحل بعدی ایجاد نشده است و مدعی میتواند با وجود قرار رد دعوای اعسار برای معافیت از پرداخت هزینه دادرسی در مراحل بعدی در همان مراحل بعدی مجددا مبادرت به طرح دعوای اعسار بنماید؛ صدور قرار رد دعوای اعسار وی در مرحله بدوی به جهت واریز شدن هزینه دادرسی آن مرحله صحیح و با اشکالی روبرو نخواهد شد.
نظر اکثریت
در فرض سوال رسیدگی به دعوای اعسار سالبه به انتفاع موضوع بوده و بر فرض ثبوت اثر قانونی ندارد لذا میتوان موضوع را مشمول بند ۷ ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی برشمرد چرا که رسیدگی به اعسار در این فرض دو حالت دارد یا باید اعسار را قبول کنیم که وقتی خود خواهان دعوی اصلی هزینه دادرسی را پرداخت کرده است دیگر قبول اعسار معنی ندارد و یا اینکه باید اعسار را رد کنیم و بگوییم باید هزینه دادرسی پرداخت شود که در این صورت هم هزینه دادرسی پرداخت شده است لذا در هر دو حالت جایی برای رسیدگی وجود ندارد.
نظر اقلیت
از لحاظ حقوقی هزینه دادخواست باید پرداخت شود این هزینه دادرسی را غالباً خواهان و گاهی خوانده می پردازد در فرض مذکور سوال پرونده از حیث پرداخت هزینه دادرسی فاقد ایراد است و باید به آن رسیدگی ماهوی شود چرا که هیچ مجوزی برای عدم رسیدگی به این دادخواست وجود ندارد صدور حکم اعسار در دادگاه بدوی آثار قانونی دارد چرا که اگر اعسار در مرحله بدوی ثابت شود حکم اعسار او در جهت استفاده در تمام مراحل دادرسی مربوط به آن پرونده از جمله تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی موثر خواهد بود زیرا حکم بدوی صادره در خصوص اعسار در مراحل بعدی استصحاب میشود و حال آنکه اگر دعوی در همان ابتدا به صورت شکلی رد شود این عدم رسیدگی ماهوی به دادخواست ممکن است به ضرر خواهان باشد چراکه وی در مرحله استیناف باید هزینه دادرسی بیشتری را بپردازد.
بیشتر بخوانید
