بنچاق: سند رسمی معاملات ملکی و تفاوت آن با سند مالکیت
بنچاق چیست؟
به نقل از حقوقی تایمز – بنچاق سند رسمی است که هنگام انجام معامله ملک در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می‌شود. این سند شامل جزئیات کامل معامله، از جمله مشخصات خریدار و فروشنده، ویژگی‌های ملک، مبلغ معامله، روش پرداخت و شرایط قرارداد است. بنچاق پس از امضای طرفین و تأیید سردفتر، به عنوان گزارش رسمی معامله در دفترخانه ثبت می‌شود.
نقش تاریخی بنچاق
پیش از اجرای نظام سندهای تک‌برگ و ثبت الکترونیک املاک، بنچاق تنها سند مالکیت محسوب می‌شد. خریداران با دریافت این برگه، مالکیت خود را اثبات می‌کردند. اما با اصلاح قوانین ثبتی و راه‌اندازی سامانه‌های مدرن، امروزه پس از تنظیم بنچاق، سند رسمی مالکیت (تک‌برگ) توسط اداره ثبت صادر می‌شود.
کاربردهای کنونی بنچاق
اگرچه بنچاق دیگر سند مالکیت نیست، اما همچنان اهمیت حقوقی دارد:
- ثبت دقیق جزئیات معامله
- قابلیت استناد در دادگاه‌ها در صورت اختلاف
- تکمیل‌کننده اطلاعات سند مالکیت
محتویات بنچاق
این سند معمولاً شامل موارد زیر است:
- مشخصات کامل طرفین معامله (نام، کد ملی، آدرس)
- جزئیات ملک (پلاک ثبتی، مساحت، کاربری، آدرس)
- مبلغ معامله و نحوه پرداخت
- شروط اضافی قرارداد
- نام و مهر دفترخانه و امضای سردفتر
تفاوت بنچاق با سند مالکیت
- بنچاق: سند معامله است که در دفترخانه تنظیم می‌شود و توافقات را ثبت می‌کند.
- سند مالکیت: توسط اداره ثبت صادر می‌شود و مالکیت قانونی را اثبات می‌نماید.
تفاوت بنچاق با مبایعه‌نامه
- مبایعه‌نامه: سند عادی است که طرفین بدون حضور دفترخانه تنظیم می‌کنند و قابل انکار است.
- بنچاق: سند رسمی است که توسط دفترخانه تهیه می‌شود و تنها می‌توان نسبت به آن ادعای جعل کرد.
چرا نگهداری بنچاق مهم است؟
- اثبات تعهدات و شروط خاص در دعاوی حقوقی
- نیاز به اطلاعات آن برای پیگیری‌های ثبتی
- درج برخی جزئیات (مانند روش پرداخت) که در سند مالکیت وجود ندارد.
در صورت گم شدن بنچاق چه باید کرد؟
با مراجعه به دفترخانه محل ثبت معامله و ارائه مدارک هویتی، می‌توان رونوشت رسمی آن را دریافت نمود.
نتیجه‌گیری
بنچاق اگرچه جایگاه سابق خود را به عنوان سند مالکیت از دست داده، اما همچنان به عنوان سند معتبر معاملات ملکی، نقش کلیدی در مستندسازی و حل اختلافات ایفا می‌کند.
