ممنوعالخروجی متهم به عنوان یک تدبیر تأمینی قضایی، نقطه تعادل میان حق آزادی رفتوآمد (به عنوان یک حق شهروندی) و ضرورت حضور متهم در فرآیند دادرسی کیفری است.
مبانی قانونی:
- ماده ۱۸۸ قانون آیین دادرسی کیفری: بازپرس میتواند در جرایم مهم و در صورت ضرورت، قرار منع خروج از کشور را برای مدت ۶ ماه (قابل تمدید) صادر کند.
- این قرار در ردیف سایر تأمینهای قضایی مانند وثیقه و کفالت قرار دارد.
بیشتر بخوانید
- اطلاع از ممنوع الخروجی با سه روش
- بدهی بانکی کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان موجب ممنوع الخروجی افراد نمی شود
شرایط صدور قرار:
۱. دلایل کافی بر توجه اتهام
۲. احتمال فرار یا عدم دسترسی به متهم
۳. تناسب با جرم ارتکابی
۴. تصریح مدت زمان (حداکثر ۶ ماه)
مراجع صالح:
- مرجع اصلی: بازپرس در دادسرا
- مرجع نظارتی: دادگاه (اعتراض ظرف ۱۰ روز)
- مجری: اداره گذرنامه
موارد لغو یا تعدیل قرار:
- زوال علل صدور قرار
- سپردن تضمین کافی
- صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت
- پایان تحقیقات مقدماتی
استثناهای مهم:
- در جرایم مالی و اقتصادی کلان: صدور قرار تقریباً رایج است
- در دعاوی حقوقی یا خانوادگی: فقط پس از صدور حکم قطعی
- در جرایم امنیتی: ممکن است گستره وسیعتری داشته باشد
حقوق متهم:
- اعتراض به قرار ظرف ۱۰ روز
- درخواست لغو قرار پس از زوال علل
- درخواست خروج موقت با ارائه وثیقه
نکات مهم:
ممنوعالخروجی یک اقدام استثنایی، موقت و محدودکننده است که باید:
- مستند و مستدل باشد
- متناسب با جرم باشد
- قابل کنترل و نظارت قضایی باشد
میزان – حقوقی تایمز
