واخواهی کیفری به چه معناست؟ حکم غیابی کیفری چیست؟
پاسخ وکیل آنلاین: واخواهی به معنای اعتراض به حکمی است که در غیاب متهم و به ضرر وی صادر شده باشد. حکم کیفری وقتی غیابی محسوب می‌شود که متهم یا وکیل وی در هیچ‌یک از جلسات دادگاه کیفری حاضر یا لایحه نفرستاده باشد.
(مقالات مرتبط: دادخواست واخواهی حقوقی – دادخواست و لایحه تجدیدنظر – لایحه تبادل لوایح حرفه‌ای – شکواییه فروش مال غیر – لایحه دفاعی شرب خمر)
در این پست به موضوعات زیر می‌پردازیم:
- واخواهی کیفری به چه معناست؟
- ملاک صدور حکم غیابی کیفری چیست؟
- در چه جرایمی نمی‌توان حکم غیابی صادر کرد؟
- نمونه لایحه واخواهی کیفری
- قوانین مرتبط با بحث واخواهی کیفری
واخواهی کیفری به چه معناست؟
وکیل کیفری در این خصوص پاسخ می‌دهد: حکم دادگاه ممکن است حضوری یا غیابی باشد. در صورتی که حکم غیابی صادر شود، متهم می‌تواند به آن اعتراض کند. این اعتراض به حکم غیابی را در اصطلاح حقوق کیفری “واخواهی” می‌گویند. به بیان دیگر، واخواهی به معنای اعتراض به حکمی است که در غیاب متهم و به ضرر وی صادر شده باشد.
بر همین اساس، چنانچه رأی دادگاه مبنی بر محکومیت متهم باشد، ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی، قابل واخواهی در همان دادگاه است و پس از انقضای مهلت واخواهی برابر مقررات حسب مورد قابل تجدیدنظر یا فرجام است. مهلت واخواهی برای اشخاص مقیم خارج از کشور، دو ماه است.
ملاک صدور حکم غیابی کیفری چیست؟
به موجب ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه متهم یا وکیل او در هیچ‌یک از جلسات دادگاه حاضر نشود یا لایحه دفاعیه نفرستاده باشد، دادگاه پس از رسیدگی، رأی غیابی صادر می‌کند. به بیان ساده‌تر، حکم کیفری وقتی غیابی محسوب می‌شود که متهم یا وکیل وی در هیچ‌یک از جلسات دادگاه کیفری حاضر یا لایحه نفرستاده باشند.
مشاور حقوقی آنلاین در این زمینه دو نکته مهم را بیان می‌کند:
۱- حضور متهم یا وکیل وی در دادسرا (مرجع تحقیقات مقدماتی) ملاک نیست. یعنی اگر متهم یا وکیل وی در جلسات رسیدگی در دادسرا در نزد دادیار یا بازپرس حاضر بوده اما در جلسه بعدی در دادگاه غایب یا لایحه ارسال نکرده باشند، حکم غیابی محسوب می‌شود.
۲- حضور در جلسه رسمی پرونده ملاک است. یعنی باید وقت رسیدگی به متهم و شاکی به درستی ابلاغ شده باشد. پس مراجعه متهم یا وکیل وی به دادگاه جهت پیگیری پرونده و یا حتی حضور در دادگاه در وقت اداری یا فوق‌العاده ملاک صدور حکم غیابی یا حضوری نیست.
در چه جرایمی نمی‌توان حکم غیابی صادر کرد؟
به موجب ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری، در تمام جرائم، به استثنای جرائمی که فقط جنبه حق‌اللهی دارند، می‌توان حکم غیابی صادر کرد.
بر همین اساس، مطابق تبصره ۳ ماده ۴۰۶ قانون فوق‌الذکر، اصولاً صدور حکم غیابی در مورد جرائمی که فقط جنبه حق‌اللهی دارند، مثل شرب خمر که نه جنبه حق‌الناس داشته و نه جنبه نظم عمومی، ممکن نیست. مگر آنکه محتویات پرونده، مجرمیت متهم را اثبات نکند و تحقیق از متهم ضروری نباشد، دادگاه می‌تواند بدون حضور متهم، رأی بر برائت او صادر کند.
نمونه درخواست واخواهی کیفری
واخواه: ………….
واخواندگان: …………….
واخواسته:
واخواهی نسبت به دادنامه حکم غیابی به شماره ……. صادره از شعبه ۱۱۶۱ دادگاه کیفری ۲ مجتمع قضایی قدس تهران – تاریخ تنظیم ۱۴۰۳/۱۰/۲۹
دلایل:
۱- دادنامه حکم غیابی به شماره……… صادره از شعبه ۱۱۶۱ دادگاه کیفری ۲ مجتمع قضایی قدس تهران
۲- تقاضای ارجاع امر به کارشناسی
۳- تصویر مجوز فعالیت
۴- اسکرین‌شات‌های مربوط به همکاری با شکات
۵- اسکرین‌شات‌های انجام تعهد
۶- اسکرین‌شات تعلیق فعالیت شرکت
توصیه نوران وکیل برای مشاوره حقوقی آنلاین
در صورتی که برای تنظیم لایحه حرفه‌ای، ارائه دفاعیه مناسب یا مشاوره در هرگونه مسائل حقوقی نیاز به کمک دارید، توصیه می‌کنیم از خدمات مشاوره حقوقی آنلاین نوران وکیل استفاده کنید. این موسسه با تیمی از وکلای با تجربه و متخصص، خدمات حقوقی متنوعی را ارائه می‌دهد که شامل تنظیم لوایح حرفه‌ای، ارائه مشاوره درباره اعتراضات تجدیدنظر و رسیدگی به مسائل حقوقی پیچیده است.چرا مشاوره حقوقی آنلاین نوران وکیل؟صرفه‌جویی در زمان و هزینه: با امکان دسترسی آنلاین، نیازی به مراجعه حضوری نیست و می‌توانید از هر کجا که هستید، با وکلای حرفه‌ای مشورت کنید.دسترسی به تیم متخصص: وکلای موسسه نوران وکیل تجربه و تخصص کافی در زمینه لوایح قضایی، تجدیدنظرخواهی و سایر امور حقوقی دارند و به شما کمک می‌کنند بهترین راهکار را بیابید.پاسخگویی سریع: تیم حقوقی نوران وکیل آماده است تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سوالات و مشکلات شما پاسخ دهد و لایحه یا درخواست مورد نظر شما را به‌طور حرفه‌ای تنظیم و ارسال کند.شفافیت در ارائه خدمات حقوقی: نوران وکیل در تمامی مراحل پرونده، اطلاعات لازم درباره روند دادرسی و جزئیات پرونده را به موکلین ارائه می‌دهد تا آن‌ها بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
نمونه لایحه واخواهی کیفری
ریاست محترم شعبه ۱۱۶۱ دادگاه کیفری دو شهرستان تهران
با سلام و احترام
موضوع: لایحه اعتراضی اینجانب ….. نسبت به دادنامه غیابی شماره……. موضوع پرونده کلاسه …… مطروح در آن شعبه تقدیم حضور می‌گردد.
شرح مختصر ماوقع:
احتراماً به استحضار می‌رسانم اینجانب در زمینه آموزش ارز دیجیتال، فارکس و فیوچرز با مجوز صادره از خارج کشور (پیوست شماره ۳: تصویر مجوز فعالیت) فعالیت دارم که در ایران مرجع صادرکننده مجوز و رگولاتوری وجود ندارد.
شکات محترم، خانم ………………….. و آقای………………….. ، با معرفی از طرف آقای ……………………. جهت مساعدت در آزمون شرکت تأمین سرمایه خارجی My Forex Funds به بنده مراجعه می‌نمایند. (پیوست شماره ۴: اسکرین‌شات‌های مربوط به همکاری با شکات)
حال، اینجانب پس از قبولی در آزمون تأمین سرمایه، عملاً تعهد خود را به‌صورت کامل انجام داده و وجوه دریافتی جهت انجام این تعهد بوده است. (پیوست شماره ۵: اسکرین‌شات‌های انجام تعهد)
ایرادات ماهوی:
۱. با عنایت به فنی و تخصصی بودن موضوع شکایت که در زمینه فعالیت در فضای مجازی است، اینجانب به استناد مواد ۱۲۸ و ۱۵۵ قانون آیین دادرسی کیفری تقاضای ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری جهت ایضاح و روشن شدن موضوع را دارم.
۲. با توجه به پیوست‌ها و ادله ابرازی، ادعای شکات در زمینه تبلیغ دروغین و فریب در پیج اینستاگرامی کاملاً نادرست می‌باشد و شکات محترم با علم و آگاهی از فضای ترید و قوانین آزمون‌های شرکت‌های تأمین سرمایه، اقدام به درخواست‌های مکرر و خواهش جهت انجام این موضوع از اینجانب داشته‌اند.
۳. اینجانب موضوع تعهد را به‌جای شکات انجام داده و آزمون را با موفقیت پاس کرده‌ام. سه مبلغ ۵۵۰ تتر و سایر مبالغ نیز بابت اجرت و حق‌الزحمه پرداخت شده است. اما با توجه به اینکه شرکت My Forex Funds، که شکات محترم از آن آزمون‌ها را خریداری کرده بودند، توسط رگولاتورهای آمریکایی به کلاهبرداری متهم شده و CFTC (کمیسیون ترید فیوچرز آمریکا) فعالیت این شرکت را تعلیق کرده است (پیوست شماره ۶: اسکرین‌شات تعلیق فعالیت شرکت)، بنابراین قصد و نیت اصلی واخواندگان محترم از طرح این شکایت که بدون مذاکره قبلی با اینجانب بوده است، بی‌اعتبار شدن سرمایه و عدم دسترسی به منابع این شرکت می‌باشد.
نهایتاً، با تجدید احترام از دادگاه محترم، با توجه به موارد فوق و عدم احراز سوءنیت عام و خاص و همچنین عدم تحقق ارکان سه‌گانه جرم کلاهبرداری (مانور متقلبانه، فریب و تحصیل مال) و با تجویز ماده ۴۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری، تقاضای تعیین جلسه رسیدگی و عنداللزوم مواجهه حضوری جهت نقض دادنامه و صدور رأی شایسته را دارم.
قوانین مرتبط با بحث واخواهی کیفری
از قانون آیین دادرسی کیفری:
ماده ۴۰۶ – در تمام جرائم، به استثنای جرائمی که فقط جنبه حق‌اللهی دارند، هرگاه متهم یا وکیل او در هیچ‌یک از جلسات دادگاه حاضر نشود یا لایحه دفاعیه نفرستاده باشد، دادگاه پس از رسیدگی، رأی غیابی صادر می‌کند…
تبصره ۳ – در جرائمی که فقط جنبه حق‌اللهی دارند، هرگاه محتویات پرونده، مجرمیت متهم را اثبات نکند و تحقیق از متهم ضروری نباشد، دادگاه می‌تواند بدون حضور متهم، رأی بر برائت او صادر کند.
ماده ۴۰۷ – دادگاه پس از واخواهی، با تعیین وقت رسیدگی طرفین را دعوت می‌کند و پس از بررسی ادله و دفاعیات واخواه، تصمیم مقتضی اتخاذ می‌نماید. عدم حضور طرفین یا هر یک از آنان مانع رسیدگی نیست.
جمع‌بندی
واخواهی کیفری یکی از ابزارهای قانونی برای اعتراض به احکام غیابی است که به زیان متهم صادر می‌شود. این فرایند به فرد محکوم‌علیه این امکان را می‌دهد تا در صورت عدم حضور در جلسات دادگاه، درخواست رسیدگی مجدد و نقض حکم غیابی را مطرح کند. در قانون آیین دادرسی کیفری، شرایط و مهلت‌های واخواهی به دقت مشخص شده است، به‌ویژه اینکه حکم غیابی تنها در صورتی صادر می‌شود که متهم یا وکیل او در جلسات دادگاه حضور نداشته یا لایحه دفاعیه‌ای ارسال نکرده باشد.
بر اساس قوانین موجود، برخی جرائم که تنها جنبه حق‌اللهی دارند، از جمله شرب خمر، از شمول حکم غیابی خارج شده‌اند. علاوه بر این، درخواست واخواهی باید ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم (برای افراد مقیم خارج از کشور دو ماه) صورت گیرد.
این مقاله همچنین به بررسی نمونه‌هایی از درخواست و لایحه واخواهی کیفری پرداخته و ضمن توضیح مراحل این فرایند، به تشریح مدارک و دلایل لازم برای اعتراض به حکم غیابی پرداخته است. در نهایت، با اشاره به مواد قانونی و اصولی که در قانون آیین دادرسی کیفری برای واخواهی در نظر گرفته شده است، روشن شد که این فرایند نقش مهمی در حفظ حقوق متهمان و تحقق عدالت در سیستم قضائی دارد.
سوالات متداول
۱. واخواهی کیفری چیست؟
واخواهی کیفری به معنای اعتراض به حکمی است که در غیاب متهم و به ضرر او صادر شده باشد. این اعتراض می‌تواند در صورت عدم حضور متهم یا وکیل او در جلسات دادگاه یا عدم ارسال لایحه دفاعیه صورت گیرد.
۲. چه زمانی می‌توان از واخواهی استفاده کرد؟
واخواهی زمانی امکان‌پذیر است که حکم غیابی صادر شده باشد. برای اعتراض به این حکم، متهم باید ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم (برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه) درخواست واخواهی کند.
۳. آیا در همه جرائم می‌توان حکم غیابی صادر کرد؟
خیر. طبق ماده ۴۰۶ قانون آیین دادرسی کیفری، حکم غیابی فقط در جرائمی که جنبه حق‌الناس دارند صادر می‌شود. در جرائم با جنبه حق‌اللهی (مانند شرب خمر) نمی‌توان حکم غیابی صادر کرد، مگر آنکه محتویات پرونده مجرمیت متهم را اثبات نکند.
۴. مدت زمان مهلت برای واخواهی چقدر است؟
مهلت واخواهی به طور معمول ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ حکم است. برای افراد مقیم خارج از کشور، این مهلت به دو ماه افزایش می‌یابد.
۵. آیا در صورت عدم حضور متهم در جلسات دادگاه، حکم غیابی قطعی است؟
حکم غیابی زمانی قطعی می‌شود که متهم یا وکیل او در هیچ‌یک از جلسات دادگاه حاضر نشده یا لایحه دفاعیه‌ای ارسال نکرده باشد. در این صورت، حکم غیابی صادر و متهم می‌تواند به آن اعتراض کند.
۶. آیا می‌توان از واخواهی برای نقض حکم غیابی استفاده کرد؟
بله، متهم می‌تواند از طریق واخواهی نسبت به حکم غیابی اعتراض کرده و در صورت قبول دادگاه، درخواست نقض یا تغییر حکم را داشته باشد. این فرایند ممکن است به تجدیدنظر یا فرجام نیز منتهی شود.
۷. آیا پس از انقضای مهلت واخواهی، امکان اعتراض وجود دارد؟
پس از انقضای مهلت واخواهی، اعتراض به حکم غیابی امکان‌پذیر نیست. اما در برخی موارد می‌توان از طریق تجدیدنظر یا فرجام به حکم اعتراض کرد، مشروط بر اینکه شرایط قانونی برای آن وجود داشته باشد.
۸. موسسه حقوقی نوران وکیل چگونه می تواند به موکلین خود در واخواهی کیفری کمک کند؟
موسسه حقوقی نوران وکیل می‌تواند به موکلین خود در امر واخواهی کیفری از چندین طریق مهم و اساسی کمک کند:
- مشاوره حقوقی تخصصی
موسسه نوران وکیل با بهره‌گیری از وکلا و مشاوران حقوقی متخصص در حوزه حقوق کیفری، می‌تواند به موکلین خود در خصوص مراحل و الزامات واخواهی کیفری مشاوره دهد. این مشاوره شامل توضیح قوانین مربوط به واخواهی، مهلت‌های قانونی و شرایطی است که باید برای ثبت اعتراض رعایت شود. - تهیه و تنظیم لایحه واخواهی
وکلای موسسه می‌توانند برای موکلین خود لایحه واخواهی حرفه‌ای و دقیق تنظیم کنند. این لایحه می‌تواند به بهترین نحو دفاع از حقوق موکل را انجام دهد و در صورتی که دلایل کافی برای نقض حکم غیابی وجود داشته باشد، آن‌ها را به‌طور منطقی و مستند بیان کند. - تحلیل و بررسی مستندات پرونده
موسسه نوران وکیل قادر است مستندات پرونده را به دقت تحلیل کرده و در صورتی که هرگونه اشتباه در صدور حکم غیابی مشاهده شود، آن را به نفع موکل به دادگاه اعلام کند. این مستندات می‌توانند شامل مدارک دفاعی، گواهی‌ها، شاهدان و دیگر اسناد مرتبط باشند. - پیگیری قضائی و حضور در جلسات دادگاه
وکلای این موسسه می‌توانند به‌طور مستمر پرونده موکلین خود را پیگیری کرده و در تمامی جلسات دادگاه که مربوط به واخواهی و سایر مراحل دادرسی است، حضور یابند. این حضور می‌تواند به شفافیت روند دادرسی کمک کند و امکان دفاع موثرتر از حقوق موکل را فراهم سازد. - درخواست ارجاع پرونده به کارشناس رسمی
در مواردی که پرونده نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد، موسسه نوران وکیل می‌تواند درخواست ارجاع به کارشناس رسمی را مطرح کند. این اقدام می‌تواند به اثبات اشتباهات موجود در پرونده و شفاف‌سازی موضوع کمک کند، به‌ویژه در مواردی که موضوع پرونده نیاز به تخصص‌های فنی یا حرفه‌ای داشته باشد. - استفاده از تجربه و سابقه وکلا
وکلای موسسه نوران وکیل با توجه به تجربه و سابقه گسترده در حوزه حقوق کیفری، می‌توانند بهترین راهکارها را برای دفاع از موکلین خود پیشنهاد دهند. این تجربه در ایجاد استراتژی‌های دفاعی به نفع موکل و شناسایی نقاط ضعف و قوت پرونده‌های کیفری بسیار موثر است. - حمایت از حقوق موکلین در مراحل تجدیدنظر و فرجام
اگر پس از واخواهی حکم به نفع موکل تغییر نیابد، موسسه نوران وکیل می‌تواند در مراحل تجدیدنظر و فرجام نیز به موکل خود کمک کند. این موسسه با بهره‌گیری از توان حقوقی خود، از حقوق موکل در مراحل بالاتر دادرسی دفاع می‌کند و تلاش می‌کند که حکم به نفع موکل اصلاح شود. - آموزش و آگاهی‌بخشی به موکلین
موسسه نوران وکیل در کنار ارائه خدمات قانونی، به موکلین خود آموزش‌های لازم در خصوص حقوق متهمان و قوانین مرتبط با واخواهی ارائه می‌دهد تا آن‌ها از فرایند حقوقی و قانونی موجود آگاه باشند و بتوانند به‌طور فعال در روند دادرسی مشارکت کنند.با توجه به این امکانات و خدمات، موسسه حقوقی نوران وکیل می‌تواند نقش مؤثری در واخواهی کیفری ایفا کند و از حقوق موکلین خود به بهترین شکل ممکن دفاع نماید.
منابع:
قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۹۲
جلد دوم کتاب آیین دادرسی کیفری دکتر خالقی نشر شهر دانش
کتاب نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری دکتر خالقی نشر شهر دانش
