جرم انتقال مال غیر ( یا فروش مال غیر) یکی از مصادیق بارز جرم کلاهبرداری بوده که این عمل طبق قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب ۱۳۰۸ جرم انگاری شده است. در این مقاله به نکات مهم و کاربردی جرم انتقال مال غیر بدون مجوز قانونی اشاره خواهیم کرد:
تعریف جرم انتقال یا فروش مال غیر
قانون تعریفی از این جرم ارائه نداده است. اما با توجه به ماده یک قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر می توان این تعریف را از این جرم به دست آورد: ” اگر کسی مال دیگری را با علم به اینکه این مال به دیگری تعلق دارد به هر صورتی( مثلا فروش، اجاره، هبه و…) عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کند مرتکب جرم انتقال مال غیر شده است.”
مثلا شخص {الف} خانه متعلق به شخص{ ب} را آگاهانه به شخص ثالثی برای خود اجاره دهد. شخص{ الف} مرتکب جرم فروش مال غیر شده و طبق ماده یک قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر کلاهبردار محسوب می شود.
بر همین اساس ماده یک قانون فوق الذکر اشعار می دارد:
“کسی که مال غیر را با علم به اینکه مال غیر است به نحوی از انحاء عیناً یا منفعتاً بدون مجوز قانونی به دیگری منتقل کندکلاهبردار‌محسوب می شود.”
لازم به ذکر علاوه بر انتقال دهنده که مباشر ارتکاب جرم می باشد انتقال‌گیرنده ( شخص ثالث)که در حین معامله آگاه به عدم مالکیت انتقال دهنده باشد. نیز قابل مجازات است.
ارکان تشکیل دهنده این جرم
همان طور که می دانیم هر جرمی باید دارای سه رکن یا عنصر باشد تا بتوان مرتکب را به بعنوان مجرم مجازات نمود. این سه عنصر عبارت اند از:
یک: عنصر قانونی جرم انتقال مال غیر در ماده یک قانون مجازات راجع به انتقال مال مصوب ۱۳۰۸ ذکر شده است.
با توجه به لفظ “دیگری” در ماده یک قانون فوق الذکر سوالی که ممکن است مطرح شود این است که:
اگر شخصی مال متعلق به غیر را به خود انتقال دهد آیا باز هم مشمول این عنوان جرم می باشد یا خیر؟
در پاسخ: باتوجه به اصل تفسیر مقررات کیفری به نفع متهم ، باید بگوییم که منظور از دیگری ،شخصی غیر از خودِ انتقال دهنده( متهم) می باشد.پس انتقال دهنده ای که مال دیگری را به خودش منتقل میکند مشمول عنوان انتقال مال غیر نمی شود،ولی رفتار وی می تواند تحت عناوینی مثل تحصیل مال از طریق نامشروع موضوع ماده ۲ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری قرار گیرد.
دو: عنصر مادی این جرم همان عمل حقوقی است که مرتکب جهت انتقال مال انجام می دهد.مثلا اجاره دادن مال غیر از طریق تنظیم اجاره نامه و یا فروش منزل دیگری از طریق تنظیم مبایعه نامه که مرتکب با انجام این اعمال حقوقی، عنصر مادی این جرم را انجام می دهد.
لازم به ذکر است منظور از انتقال ، انتقال حقوقی است و نه فیزیکی و مادی، یعنی منظور از واژه انتقال در ماده یک قانون مجازات انتقال مال غیر انتقال های حقوقی مثل بیع ،اجاره ،صلح و…می باشد. پس تنظیم اینگونه قراردادهای حقوقی توسط متهم، اماره و نشانه ایی بر تحقق این جرم می باشد.
سه: عنصر روانی این جرم این است که انتقال دهنده( متهم) باید با اگاهی از تعلق مال به غیر و داشتن قصد و سوء نیتِ ایراد ضرر ،مال غیر را به شخص ثالثی انتقال دهد.به نظر می رسد انچه که این گونه انتقال ها را از معاملات فضولی(موضوع فصل پنجم مواد ۲۴۷تا۲۶۳ قانون مدنی)متمایز می کند،وجود سوءنیت انتقال دهنده در ایراد خسارت به غیر است. پس هرگاه انتقال دهنده معامله را به نام خودش انجام دهد،دیگر معامله فضولی نبوده و از اساس باطل خواهد بود و انتقال دهنده مرتکب جرم انتقال مال غیر شده است.
لازم به ذکر است که در این جرم ، بر خلاف کلاهبرداری عام، اثبات هیچ حیله و تقلبی، ضرورت ندارد و تنها اثبات نفسِ انتقال مال غیر، لازم و ضروری می باشد.
برای آشنایی با ارکان جرم به مقاله دعاوی کیفری رجوع فرمایید.
مجازات جرم انتقال و یا فروش مال غیر
مستفاد از ماده یک قانون راجع به مجازات انتقال مال غیر که مرتکب این جرم را کلاهبردار اعلام می دارد و طبق ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری مجازات این جرم “حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی “معادل مالی که انتقال داده است، می باشد.
طی نظریه مشورتی شماره ۷/۳۲۹۴ با احراز وقوع جرم انتقال مال غیر ،دادگاه مکلف است علاوه بر تعیین مجازات ،حکم به رد مال موضوع جرم و استرداد وجوه ناشی از جرم انتقال مال غیر راصادر نماید و نیازی به تقدیم دادخواست نیست.
لازم به ذکر است طبق قسمت اخر ماده یک قانون مجازات انتقال مال غیر،اگر مالک از وقوع معامله مطلع شده و تا یک ماه پس از حصول اطلاع اظهاریه ( اظهارنامه) برای ابلاغ به انتقال گیرنده و مطلع کردن او از مالکیت خود به اداره ثبت‌اسناد یا یکی از دوائر دیگر دولتی تسلیم ننماید معاون جرم محسوب خواهد شد.
نمونه شکواییه: شکواییه جرم فروش مال غیر
چکیده بحث
جرم انتقال مال غیر یکی از صور کلاهبرداری می باشد که مرتکب با علم و سوء نیت، مالی که متعلق به غیر است را برای خود معامله و به شخص دیگری انتقال دهد. این جرم از جرایم غیرقابل گذشت بوده و در صورت رضایت و تنفیذمعامله توسط شاکی این مورد فقط باعث تخفیف مجازات خواهد.
مقاله مرتبط: نمونه لایحه دفاعیه در اثبات جرم انتقال مال غیر
*ماخذ و منابع*
