در دو مقاله مربوط به روش تنظیم دادخواست حقوقی و روش تنظیم لایحه – تنظیم شده توسط موسسه نوران وکیل- کلیات روش نوشتن این اوراق قضایی را شرح دادیم. همچنین در این مقاله به تفاوتها و شباهت‌های شکواییه, دادخواست و لایحه اشاره کردیم. حال در این مقاله به روش تنظیم و تکمیل شکواییه (شکایت‌نامه) می پردازیم و توصیه موسسه نوران وکیل این است که بهتر است قبل از طرح هر دعوای کیفری و تنظیم هر گونه شکواییه علیه طرف مقابل ،با یک وکیل دادگستری جهت روش شدن ابهامات و ابعاد شکایت مشورت کنید.
نحوه تنظیم شکایت نامه
مفهوم شکواییه عبارت است از تقاضای کتبی یا شفاهی برای رسیدگی به یک جرم که معمولا از جانب شاکی یا ذینفع ارائه می شود.
︎شکواییه اصولا شکل و فرم خاصی ندارد اما عملا یک فرم متحد الشکلی از سوی قوه قضاییه منتشر شده که شاکی می بایست ستون های خالی را با دقت تکمیل کند.
شاکی کیست؟
شاکی، بزه دیده ایی است که از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان می‌گردد و چنانچه تعقیب مرتکب (متهم) را در دادسرا در خواست کند «شاکی» می گویند. شاکی باید مشخصات کامل خود و محل اقامت خود را کامل و دقیق در شکواییه ذکر کند.
شکایت
شکایت ممکن است توسط شخص شاکی و یا توسط وکیل ( برای اطلاع بیشتر از بحث نمایندگی و وکالت به این مقاله-روش تنظیم دادخواست- رجوع شود) تنظیم و ارائه شود.تنظیم شکواییه توسط وکیل مانع از تحقیق از موکل(شاکی) نخواهد بود و مقام قضایی(دادیار یا بازپرس) می تواند علاوه بر استماع اظهارات وکیل ،توضیحات مورد لزوم را از موکل نیز اخذ و در پرونده کیفری منعکس نماید.
مشتکی عنه کیست؟
مشتکی عنه شخصی است که شاکی ادعا میکند که با ارتکاب عمل مجرمانه باعث تضییع حقوقش شده است. حال اگر ادعای شاکی مستند به دلایل محکمه پسند باشد، بعد طرح شکایت در دادسرا در اصطلاح حقوق کیفری به مشتکی عنه “متهم” نیز گفته می شود. به هر حال ، شاکی باید مشخصات و نشانی مشتکی عنه را در صورت امکان در جای مخصوص خود کامل ذکر کند.
شاکی باید عنوان شکایت خود را با توجه به عمل ارتکابی مشتکی عنه و انطباق آن با عناوین مجرمانه در قانون مشخص کند.
چون عملی قانونا جرم محسوب خواهد شد که در قانون مجازات و سایر قوانین صریحا آن عمل جرم انگاری شده باشد.بر همین اساس یکی از موارد مهم و اساسی در هر شکایتی تعیین عنوان مجرمانه است و توصیه موسسه نوران وکیل به شما این است که قبل از طرح هرگونه شکایتی با وکیل دادگستری مشورت کنید.
▪︎اهمیت تعیین و انتخاب ︎عنوان و موضوع شکایت را با ذکر مثالی بیشترتوضیح می دهیم: شخص•الف• در قبال فروش خودروی خود به شخص •ب• بابت ثمن( پول) معامله یک ورقه چک دریافت می کند و بعد از مراجعه شخص •الف• به بانک برای نقد کردن چک،متوجه می شود که چک متعلق به شخص •ب• نیست و امضای مندرج در چک منطبق با امضای صاحب حساب نمی باشد.حال انتخاب عنوان مجرمانه توسط شخص •الف• بین جرم صدور چک بلامحل و یا کلاهبرداری ونیز نحوه ی تنظیم شکواییه اولیه و انتخاب مسیر قانونی مناسب برای پیش برد پرونده کیفری با توجه به واقعیت امر و قوانین مختلف برای جبران خسارت وارده به او بسیار حائز اهمیت خواهد بود.شخص •الف• با دریافت مشاوره حقوقی مناسب و در صورت لزوم ،تنظیم شکواییه توسط وکیل دادگستری شاید بیش از ۶۰ درصد روند پرونده کیفری را طی خواهد کرد.
شاکی باید محل وقوع جرم را در صورت امکان در شکواییه مشخص کند.
تعیین محل وقوع جرم از دو جهت اهمیت دارد:
یکم: طبق اصول حقوق کیفری دادسرای صالح به رسیدگی است که جرم در حوزه آن اتفاق افتاده باشد.پس اگر محل ارتکاب جرم به اشتباه جای دیگری ذکر شود،ممکن است روند پرونده طولانی تر شود و پرونده از دادسرای غیر صالح به دادسرای که جرم در حوزه آن اتفاق افتاده ،ارسال شود و شاکی در بسیاری از موارد علت این پاس کاری را نداند.
دوم: تعیین صحیح محل وقوع جرم دسترسی مقام قضایی به دلایل اثبات جرم ( مثل شهادت شهود، اسناد مورد استفاده و……) ، صحنه وقوع و سایر موارد را آسان تر می کند. ذکر این نکته لازم است که تعیین محل وقوع جرم در جرایم با یکدیگر متفاوت است .مثلا محل وقوع جرم مزاحمت تلفنی محلی است که شخص شاکی تماس تلفنی را جواب می دهد یا محل وقوع جرم فروش مال غیر محل تنظیم سند انتقال است.
شاکی در صورت امکان باید تاریخ وقوع جرم را ذکر کند.
ذکر تاریخ به این دلیل اهمیت دارد که در برخی از جرایم مهلت طرح شکایت از تاریخ وقوع جرم تا یک مدت خاصی محدود شده است و نیز طبق قانون مجازات، سن متهم در حین ارتکاب جرم در مسئولیت کیفری و تعیین مجازات تاثیر دارد.
در آخرین مرحله از روش تنظیم شکواییه شاکی بایدخطاب خود را به ریاست دادسرا با احترام و نزاکت مطرح کند.
در قسمت شرح شکایت، شاکی باید به طور مختصر، گویا و به دور از زیاده روی در ذکر جزئیات خارج از موضوع ، فقط مطالبی که با وقوع جرم در ارتباط باشد را ذکر کند و برای اثبات ادعای خود به ادله اثباتی که در اختیار دارد استناد کند.و در آخر شاکی باید از مقام قضایی تقاضای تعقیب و مجازات را خواستار شود.
در حال حاضر ︎شاکی باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی ،شکواییه و دلایل خود را ثبت کند و از این تاریخ به بعد روند پرونده کیفری آغاز خواهد شد.
نمونه شکواییه : شکواییه برای جرم توهین
همچنین در موارد مانند سرقت امکان ثبت شکایت به صورت آنلاین وجود دارد که در این مقاله شرح داده شده است.
*منابع*
